Expanded Polistiren Sert Köpük (EPS-Genleştirilmiş Polistiren Sert Köpük), petrolden elde edilen, köpük halindeki, termoplastik, kapalı gözenekli, tipik olarak beyaz renkli bir isi yalıtım malzemesidir.
Polistiren taneciklerinin şişirilmesi ve birbirine kaynaşması ile elde edilen EPS ürünlerde, taneciklerin şişirilmesi ve köpük elde edilmesi için kullanılan şişirici gaz 'Pentandır. Pentan, taneciklerin içinde çok sayıda gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra, üretim sırasında ve üretimi takiben çok kısa sürede hava ile yer değiştirir. Böylece EPS levhaların bünyesinde bulunan çok sayıdaki küçücük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hEPSolur. Malzemenin % 98'i hareketsiz ve kuru havadır.
Hareketsiz ve kuru hava, bilinen en ekonomik, çevre dostu ve mükemmel isi yalıtım malzemesidir. EPS isi yalıtım levhalarının ekonomik ve üstün isi yalıtım özellikleri bu şekilde sağlanır. Dünyada mevcut en iyi isi yal itimi sağlayan birkaç malzemeden biri olan EPS, ayni performansı, ülkemizde kullanılan diğer isi yalıtım malzemelerinden daha ekonomik olarak sağlayan tek malzemedir.
Üretiminin enerji yoğun olmaması, üstün teknik özelliklerine rağmen ekonomik olmasının bir diğer sebebidir. Etkin mekanik dayanımın yanında şişirici gazin çok kısa sürede hava ile yer değiştirmesi, ürünün performansının kullanım ömrü boyunca sabit kalmasını sağlar. Kabinliği incelmez, isi iletkenliği artmaz, özelliklerinde hiçbir bozulma meydana gelmez.
EPS üretiminde son asama olan sekil verme aşamasında, taneciklerin birbirleriyle sikaca kaynaşması sağlanır. Bu uygulamanın basarisi, ürünün yüzeyindeki taneciklerin bal peteği seklindeki görüntüsünden anlaşılır.
EPS istenilen yoğunluklarda üretilir. Özellikleri yoğunlukla istenilen yönde değiştirilebildiğinden malzeme israfına ve gereksiz maliyet artışlarına sebep olmaz. Yal itim amacıyla genellikle 15-30 kg/m3 yoğunluklarda kullanılan EPS levhalar, çok hafiftirler, diğer malzemelerle kaplanarak bitmiş kompozitör elemanlar halinde de üretilebilirler.
EPS, her aşamada çevre dostu bir üründür; ozon tabakasına zarar vermez, iklim değişikliklerine sebep olmaz, enerji yoğun üretim gerektirmez, büyük oranda geri dönüşümü olan bir malzemedir.
EPS ürünler, levha, boru veya önceden sekil verilmiş elemanlar halinde, yalpıların isi ve ses yalıtımında ve ambalaj sanayinde yoğun bir şekilde kullanılırlar. EPS ürünlerinin ayrıca, binalarda duvar malzemesi olarak kullanımından, soğuk hava depolarının yalıtımına, zeminlerin takviyesine, gemiler için can simidi ve can yeleği yapımına kadar sayılması mümkün olmayan; hafifliğin dayanımın, kolay sekil verebilmenin, kolay uygulayabilmenin ve düşük isi iletkenliğinin önemli olduğu bütün uygulamalarda sinirsiz kullanım alanı vardır.
EPS’nin dünyada ve Türkiye'deki gelişimi
1950'li yıllarda Almanya'da Strafor ismi ile Alman BASF firması tarafından geliştirilen EPS, kısa sürede tüm dünyada kullanılmaya başlanmıştır. 1960'larin başından itibaren ülkemizde de üretilmektedir.
Sahip olduğu üstün yalıtım özelliği ve ekonomikliği, hızla yayılmasının en önemli nedenleridir. 1960-1986 yılları arasında ülkemizde tüketim yıllık bin ton civarında iken 1986'da aniden 5 bin ton/yıla yükselmiş, 2000 yılında ise 30 bin ton tüketim gerçekleşmiştir.
Bugün bütün dünyada 2.2 milyon ton EPS kullanılmaktadır. Fransa ve Almanya gibi ülkelerde yıllık tüketimin 100-150 bin ton olduğu düşünülürse, iklim bölgemiz ve nüfusumuz dikkate alındığında, ülkemizdeki tüketimin oldukça düşük kaldığı görülmektedir. EPS ve isi yal itimi hakkında bilgilenme arttıkça ve derneğimizin çatısı altındaki üreticilerin ürün üzerindeki kalite kontrol uygulamaları geliştikçe, ülkemizdeki tüketim de artacak ve EPS’nin yararlarından toplumumuz etkin şekilde faydalanabilecektir.
EPS’nin başlıca tercih sebepleri
EPS’nin başlıca tercih sebepleri; üstün teknik özelliklere sahip olmasının yanında, özelliklerinin yoğunluğa bağlı olarak istenilen yönde değiştirilebilmesi, ideal üretim teknolojisinin sayesinde maliyetinin düşük olması, performansını kullanım ömrü boyunca bozulmadan sürdürebilmesi ve çevre dostu bir malzeme olmasıdır. EPS ürünler, istenen performansı, malzeme israfına sebep olmadan ve dolayışı ile en ekonomik çözüm ile sağlarlar:
EPS yalıtım levhaları;
• Yüksek isi yal itimi sağlar. Yoğunluğu arttıkça isi iletkenliği azalır.
• EPS’nin isi iletkenliği düşük olduğu gibi sabittir, şişirici gaza ve zamana bağlı olarak değişmez.
• Başınca dayanıklıdır. Yoğunluk arttıkça basınç dayanımı artar. Kırılgan değildir. Isı yalıtım malzemesi olarak yüksek bir eğilme dayanımı vardır.
• Kapalı gözenekli olduğu için pratik olarak ıslanmaz, yal itimi sürekli yapar. Kapikler su geçirimliliği yoktur ve higroskopik değildir.
• Buhar geçirimsizliği istenilen değerlerde ayarlanabilir. Yoğunluk arttıkça buhar geçirimsizliği de artar.
• Kabinliği zamanla incelmez, sabit kalır.
• Çok hafiftir, kolay taşınır ve kolay uygulanır.
• Ekonomik yalıtım malzemesidir, ayni isli performansı daha düşük maliyetle sunar.
• Çevre dostu bir malzemedir. İçinde ozon tabakasına zarar verici CFC (Kloroflorokarbon)'larp ve türevleri (ICRC’ler) yoktur. İklim değişikliklerine sebep olmaz. Geri dönüşümlü bir malzeme olup, üretim sonrası çevreyi kirletecek atik oluşturmaz.
• Sonsuz ömürlüdür. Bina durdukça yalıtım görevine ilk günkü performansı ile devam eder.
• EPS, geniş bir yoğunluk aralığında üretilebilir, uygulama seçenekleri sunar. Is en uygun ürünü seçme imkân vererek kaynak savurgan ligini önler.
• Özel üretilmiş EPS, düşük dinamik reşitliği ve esnekliği ile ses yalıtımında da basarisidir.
Uygulamalar
EPS ürünleri, binalarda isi ve ses yal itimi amacıyla kullanıldığı gibi, bazı özel mühendislik yapılarında ve inşaat dişi bazı sektörlerde de çeşitli amaçlarla kullanılırlar ve kullanım alanları sürekli gelişmektedir. Aşağıda başlıca uygulama alanları belirtildikten sonra, yalıtım uygulamaları ile ilgili kısa açıklamalar verilmiştir.
EPS ürünlerinin yalıtım amaçlı kullanım alanları
• Binalarda duvarların isi yalıtımında,
• Binalarda eğimli ve teras çatıların ve teras bahçelerin isi yalıtımında,
• Binalarda döşemelerin isi yalıtımında,
• Binalarda çıkmaların isi yalıtımında,
• Binalarda tavanların isi yalıtımında,
• Binalarda yüzer döşemelerde darbe sesi yalıtımında,
• Binalarda hava sesi yalıtımında çok örtülü elemanların oluşturulmasında,
• Soğuk hava depolarının isi yalıtımında,
• Kümeslerin isi yalıtımında,
• Boruların yalıtımında,
• Jalûzi yuvalarının isi yalıtımında,
• Boru, tank, depo yalıtımında,
Binalarda diğer amaçlarla
- • Dilatasyon derzlerinde,
- • Hafif yapı bloklarının üretiminde,
- • Asmolen yapımında,
- • EPS granülden hafif beton ve yalıtım siyasi üretiminde,
- • Kapik üretiminde dolgu malzemesi olarak,
- • Prefabrik hafif beton elemanlarının yapımında,
- • Kompozitör levhalar üretiminde,
Özel mühendislik yapılarında
- • Panteon (yüzer marina) yapımında,
- • Soğuk bölgelerdeki karayolu yapımında,
- • Gevsek zeminlerde dolgu yapılarak zemin mukavemetini artırmak amacıyla,
- • Köprülerde bildirge derzlerinde,
Diğer işlerde
- • Tüm ambalaj sanayinde,
- • Gemiler için can yeleği ve can simidi yapımında,
- • Rüzgâr sörfü üretiminde,
- • Küçük deniz tekneleri yapımında,
- • Dekorasyon islerinde.
Binalarda EPS yalıtım uygulamaları
Binalarda EPS uygulamaları ile ilgili geniş açıklamalar her uygulama için ayrı dokümanlar halinde hazırlanmaktadır. Aşağıda her eleman için özet açıklamalar verilmiştir. Doğru uygulamalar için gerekli geniş kEPSamlı bilgiler, Pür’e başvurularak elde edilebilir.
TS 825'de önerilen hesap metodu, sadece binanın yıllık ısıtma enerji ihtiyacını sınırlamaktadır. Her proje için Q yıl değeri hesaplanmadan, yalıtım malzemesi için kabinlik sinirleri vermek TS 825'e ters düsen bir davranış olacağından bu değerler verilmemiştir. Eğer Pür’den talep edilirse, proje TS 825'e uygun olarak değerlendirilip, izin verilen Q yıl değerini sağlayacak şekilde EPS levhaların yoğunluk ve kabinlik değerleri belirlenerek hesap sonuçları ile birlikte başvuru sahibine gönderilebilir.
1) Dış Duvarlar
Diş duvarlar bir yapının isi kaybeden en önemli kısımlarındandır. EPS ile yalıtım gücü güçlendirilmiş diş duvar uygulamaları yapılırsa, sağlanacak isli konfor ve büyük orandaki yakıt tasarrufundan ayrı olarak yalıtımsızlıktan doğan iç rutubetlenme, küflenme, boya dökülmesi gibi sorunlarda ortadan kalkacaktır.
Bir diş duvarda isi yal itimi üç şekilde yapılabilir. Diş taraftan, iç taraftan ve çift duvar arası
1.1) Dış taraftan yalıtım
(Önerilen yoğunluk: 15-16 kg/m3)
* Önerilen yoğunluğun altına inilmemelidir. İstenirse daha yüksek yoğunluklar kullanılabilir.
Ülkemizde yeni başlayan bu sistem, diş ülkelerde yaygın bir şekilde yıllardır kullanılmaktadır. Bu sistem, yapı fiziği yönünden en uygun sistem olup EPS levhaları tüm binayı dışarıdan bir manto gibi sarar.
Dış taraftan yalıtım:
- • Isı köprülerinin oluşmasını önler.
- • Yazın asri isin mayi önler.
- • Su buharının kesit içinde yoğumsa riski en azdır. Isı yalıtım malzemesinin buhar direncinin düşük olması istenir.
- • Yapı fiziği hasarlarının önemli bir bölümü, dışarıdan isi yal itimi uygulamaları ile engellenebileceği gibi, mevcut hasarların onarımında en etkin ve kalıcı uygulama olmaktadır.
- Dış taraftan yalıtım sistemi, yeni yapılara uygulandığı gibi, mevcut binalara da kolayca uygulanabilir. Özellikle, mevcut yapıların restorasyonunda çok tercih edilmektedir. Kullanılmakta olan binalarda, uygulama sırasında tüm isler bina dışında gerçekleşir, içeriye isçi girmez.
Dış taraftan yalıtım uygulaması için tüm cepheye iskele kurulması gerekir, özel yapıştırıcılara ve uzman uygulama ekibine ihtiyaç vardır. Maliyeti biraz daha yüksektir. Ancak duvarların isi yalıtımında tercih edilmesi gereken, doğru çözümdür. EPS levhaları, duvara özel yapıştırıcı ve dübellerle tespit edildikten sonra, EPS üzerine cam elyafından kanaviçe yapıştırılır. Bu kanaviçe, bir armatür vazifesi görür. Kanaviçenin üzerine toplam kabinliği 4-5 mm olan sentetik sıva yapılarak is bitirilir. Kullanılacak EPS levhaların gereği kadar (üretim teknolojisine bağlı olarak 3-6 hafta) dinlendirilmiş, ötresini almış olmaları gerekir. Diğer uygulamalarda (içerden yalıtım, çatı yal itimi ve diğerleri) beklemeye gerek yoktur.
Diş taraftan duvar yalıtımında, yüksek yoğunluklu EPS levhalar, ince sıvada çatlaklara sebep olabileceği ve buharın dışarı çıkacağı kesitte yüksek buhar dirençleri oluşturulacağı için tercih edilmemelidir.
1.2) ICJ taraftan yalıtım
(Önerilen yoğunluk: 20-35 kg/m3)
Bu sistem, mevcut binalarda kolay uygulanır. Ancak döşemelerin ve iç duvarların birleşim noktalarında isi köprüleri oluşur ve bu teknik yal itimin verimini düşürür. ICJ taraftan yalıtım yapı fiziğine uygun bir sistem değildir. Ülkemizin büyük bir bölümünde betonarme kiriş ve perdelerin iç yüzüne uygulandığından, hangi malzeme olursa olsun isi yal itimi ile betonarme eleman arasında yoğumsa meydana gelmektedir.
Ancak başka sistem olmadığında düşünülebilecek bu sistemin, aşağıda açıklanan sakıncaları vardır:
- • Döşeme Alinleri, bölme duvar Alinleri, yalıtılamaz ve isi köprüleri oluşur. Özellikle kuzeye bakan cephelerde, bu elemanların iç köselerinde küflenme ve hatta terleme beklenir.
- • Yal itimi kesiklidir. (Yama gibidir)
- • Diş duvarlar, döşemeler, kolonlar, vb. ta siyici elemanlar atmosfer Sartlarına maruz birikilmiştir, korunma mistir.
- • Isıl genleşmeler, kirli atmosfer, farklı zemin oturmaları vb. sonucu gevrek yapıdaki ta siyici ve diğer malzemelerde meydana kılcal çatlak, vb. etkisi ile yağmur, kar suyu, duvara sızar ve yapı elemanının ıslanmasına sebep olur. Yapının kullanım ömrünü azaltır.
- • Su buharının kesit içinde yoğumsa riski fazladır. Isı yalıtım malzemesinin buhar direnci, yoğurmaya sebep olmayacak kadar yüksek olmalıdır. (Gereğinden fazla yüksek olduğunda duvarın nefes almasını önler.) Yapı fiziği açısından, buharın durdurulması değil, kesit içinden buharın yoğumsa olmadan iletilmesi uygundur. Kesitteki yoğurmayı önlemek için, buhar kesicilerle buharın tamamen iç mekânda bırakılması uygun değildir. Böylece bir gereklilik oluştuğunda sistem değiştirilmelidir.
- • Isıtma sistemi kapatıldığında ortamın hızla soğumasına sebep olur, iç ortam sıcaklığı düşer.
- • Yaz konforuna katkısı olmaz.
ICJ taraftan yalıtım, hızla ısınma sağladığı için, konferans salonu, vb. uzun aralıklarla, kısa süreli kullanılan binalar için uygun bir sistemdir. Diğer mekânlarda, uygulama kolaylığı sağlaması, alçı sıva veya alçı panolar ile yalıtım malzemesinin kolayca kaplanabilir olmasının yanında, maliyetinde daha düşük olması tüketiciye cazip görünürse de, sistemin verimli çalışamayacağı unutulmamalıdır. Bu teknikte, EPS levhaları, duvarın iç yüzüne yapıştırıcı harç ile arada boşluk kalmayacak şekilde tespit edilir. Sistemde, isi yal itimi buhar besincinin yüksek olduğu iç tarafa konulduğu için, buhar direnci yüksek olan yoğunluklar önerilir.
Ancak gereğinden fazla buhar direnci, duvarın nefes almasını önleyeceğinden, duvar kesitinde buhar kontrolü yapılarak iklim Sartlarının gerektirdiği buhar difüzyon direnç faktörü belirlenmeli ve buna uygun yoğunluk seçilmelidir. Kullanılan EPS levhalar, B1 sinici olmalıdır ve kaplamasız bırakılmamalıdır. EPS levhaların üzerine, sıva, alçı pano, sunta, lambri gibi kaplamalar kolaylıkla yapılır.
1.3) Çift duvar arası yalıtım
(önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)
Çift duvar arasına yerleştirilen isi yalıtımından oluşan bu sistem, ülkemizde çok yanlış bir şekilde uygulanmaktadır. Ülkemizdeki uygulamalar, yapı fiziği kurallarına tamamen aykisidir ve içerden yalıtım uygulamalarından daha fazla sakıncalar taşımaktadır. Bu sistemin ülkemizdeki uygulamalarında kolon, kiriş ve döşemelerin arasına örülen iki tuğla arasına kontrolsüz ve rasgele şekilde yalıtım levhaları yerleştirilir. Bu durumda, aşağıda belirtilen sakıncalar hâkimdir:
- • Tüm betonarme elemanlar ve yalıtım levhaları arasında boşluklar ve isi köprüleri oluşturur. Cephenin büyük bir bölümü yalıtımsız betonarme elemanlardan meydana gelen isi köprülerinden oluşur.
- • Tüm ta siyici elemanlar, atmosfer Sartlarına maruz birikilmiştir, korunma mistir.
- • Kesit içinde yoğumsa ihtimali fazladır.
- • ICJ taraftan yalıtıma nazaran maliyet artar. Fakat anlamlı bir fayda sağlanmaz.
- • Irki duvarın birlikte çalışmasını ve stabilizesini sağlayacak bağ elemanları yoktur.
- • Yoğumsa, yağmur suyu sızması vb. sebeplerle kesit içinde meydana gelebilecek suyun dışarı atılabilmesi için uygun detaylar oluşturulmamıştır.
Avrupa'daki uygulamalar ise, dışarıdan yal itimin değişik bir görünümü seklindedir ve didardan yal itimin avantajlarının önemli bir bölümünü taşımaktadır.
Bu uygulamalarda:
- • Betonarme elemanlar ile iç duvar ayni hizadadır. Yal itim kesintisiz olarak tüm cepheye uygulanır.
- • Irki duvar arasında birlikte çalışmalarını sağlayacak bağ elemanları bulunur.
- • Irki duvar arasında oluşabilecek suyun, sisteme zarar vermeden, dışarı atılmasını için gerekli detaylar geliştirilmiştir.
- • Diş duvar ayni zamanda cephe kaplaması görevini görür.
Bu sistemde, isi yalıtım levhaları arasında boşluk kalmayacak şekilde yerleştirilmeli ve gerekli yerlerde çift duvar arasında oluşabilecek suyun, kolaylıkla dışarı atılmasını sağlayacak detaylar çözülmelidir. Boşluğa yerleştirilecek isi yalıtım levhalarının sürekliliğinin sağlanması sistemin verimi için çok önemlidir.
1.4) Bodrum duvarları
Bordum katlarının toprağa bitişik diş duvarlarında topraktan su gelmesini önlemek için, duvarın diş tarafına su yal itimi yapılması zaruridir. Su yalıtım tabakasının, hasar görmesini önlemek için korunması gerekir. Bu koruma, yeni bir briket duvar örmek veya beton perde yapmak gibi pahalı sistemler yerine EPS levhalar ile çok ekonomik olarak gerçekleşebilir. EPS levhalar, uygun yapıştırıcılar ile su yalıtım tabakasına yapıştırılarak problem çok süratli ve ekonomik şekilde çözülebilir. Su yal itimi üzerine arada boşluk kalmayacak şekilde yapıştırılan EPS levhalar, isi yalıtımını da basariyle sağlarlar. Bodrum duvarlarında hacimce su emme oranı % 1 ve daha küçük ürünler için kullanılmalıdır.
2) Çatılar
Çatılar üzerinde çatı örtüsünün bulunduğu çatılar ve direkt atmosfere açılan teras çatılar olmak üzere iki gruba ayrılır. Eğimli ve teras çatılarda isi yal itimi uygulama prensipleri birbirinden önemli farklılıklar gösterir.
2.1) Teras çatılar
(Önerilen yoğunluk: 20-30 kg/m3)
Teras çatılar, bir yapının en kritik yerlerinden biridir. Yazın en çok güneş alan, kişin ise kar ve buz nedeniyle en uzun süreyle soğuğa maruz kalan kişimlerdir. Bu nedenle, isi yal itimi mutlaka gereklidir. Yapılacak isi yal itimi sadece soğuğu ve sıcağı önlemekle kalmayıp ayni zamanda betonarme döşemeyi isli gerilmelerden ve tahribatından korur, yapının ömrünü uzatır, onarım ihtiyacını azaltır. Teras çatıların isi yal itimi mekanik açıdan da zorlanır.
Üzerinde gezilip gezilmemesine ve yalıtım levhalarına gelecek yüklere bağlı olarak genellikle 20-30 kg/m3 yoğunluklar arasından seçim yapılır. Eğer yapı elemanı, yoğun trafik vb. büyük basınç gerilimlerinin etkisinde kalacak ise, daha yüksek yoğunluklardaki ürünlerde kullanılabilir.
Uygulama sırasında düzgün yüzey üzerine buhar dengeleyici ve buhar direncini sağlayan katman yerleştirilir. Üzerine EPS isi yalıtım levhaları aralarından boşluk kalmayacak şekilde yerleştirilir. Levhaların üzerine su yal itimi uygulanır. Teras bahçelerinin isi yalıtımında da EPS yalıtım levhaları basari ile kullanılır.
2.2) Eğimli çatılar
Eğimli çatılarda isi yal itimi, mertek seviyesinde kullanılabilir. Mertek hizasında yapılacak isi yal itimi ile kullanılmayan çatı boşlukları kullanılabilir hale getirilerek ek bir mekân olarak değerlendirilebilir. Bütün isi yalıtım uygulamalarında olduğu gibi, isi yalıtım levhalarının arasında boşluk kalmamasına özen gösterilmelidir. EPS levhalarda mertek hizasında isi yal itimi uygulamalarında levhaların iç yüzeyleri sıva, alçı pano, vb. malzemelerle kaplanmalı, diş yüzeyi ile çatı örtüsü arasında havalandırma boşluğu bırakılmadan isi yitiminin soğuk tarafına, nefes alan memba türünde su yal itimi uygulanır.
Bu açıklamalar tüm polimer esaslı ve etkin şekilde polimer bağlayıcı içeren isi yalıtım malzemeleri içinde geçerlidir. Mertek arasında ve mertek altında, iki tarafı sıva vb. kaplı kompozitör EPS elemanlar kullanılabilir. Bu durumda havalandırma boşluğu ile birlikte geleneksel su yalıtım malzemeleri de kullanılabilir. Mertek hizasındaki isi yal itimi mertek üzerinde, mertek arasında ve mertek altında olmak üzere üç farklı seviyede uygulanabilir.
2.3) Çatı arası döşemesinde
(önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)
Eğimli çatılarda isi yal itimi, çatı arası döşemesinde de uygulanabilir. Çatı arası hiç kullan ilmiyorsa, EPS levhalarını yan yana aralarında boşluk kalmayacak şekilde dizmek yeterli olur.
Dikelmeler rastlayan kısımlar, testere veya bıçakla kesilerek EPS’den çıkartılır. EPS levhaları ıslanmadığından, çatı arasına su gelse dahi, yalıtım görevini yapmaya devam eder. Ülkemizde çatı arası boşluklar yasama amacıyla kullanılmasa bile depolama amacıyla kullanılır ve bu alana girilip çekilir. Bu sebeple çatı arası döşemesi üzerine yerleştirilen yal itimin üzerinin, uygun bir sap ve buhar direnci yüksek olmayan uygun bir kaplamayla kapatılması önerilir. Yal itimin sürekliliğinin bozulmaması için harç ve benzeri yabancı madde girmemesine dikkat edilmelidir. Yal itim malzemesi olarak EPS levhalar kullanılması halinde, EPS ürünlerin düşük su emme oranı ve yeterli mekanik dayanımı sayesinde üzerine uygulanacak kaplama için ilave bir yapı gerekmez. Çatı arası döşemesinin yalıtımında genellikle 15-20 kg/m3 yoğunluklardaki EPS levhalar yeterli olmakla birlikte etkili olacak yüklerin hesaplanıp, ona uygun yoğunluğun seçilmesi önerilir.
2.4) Sanayi çatıları
a)Meyilli Sanayi Çatıları
(Önerilen yoğunluk: 18-24 kg/m3)
Sanayi yapılarını çatı yal itimi, gerek is randımanı, gerekse üretim yönünden çok önemlidir. Yalıtımsız veya eksik yalıtımlı sanayi yapılarında mekânlar, kişin çok soğuk, yazın çok sıcak olur. Öte yandan, bazı sanayi yapılarında, üretim gereği nişi nem oranı yüksek olur. Bu tür yapılarda, yalıtım eksikliği ile kıs mevsiminde, tavanda yoğumsa görülür.
EPS, tüm bu mahzurları temelden çözer. Çift kat trapez veya oluklu levhalar arasına yerleştirilen EPS levhalar, en ekonomik ve kalıcı bir şekilde isi yal itimi sağlar. Uygulama öncesinde, üretici firmalarla temas edilmesi önerilir.
b) Az Meyilli Sanayi Çatıları
(Önerilen yoğunluk: 20-30 kg/m3)
Galvanizli sac profillerden teşkil edilen çatı üzerine EPS levhaları boylamasına yerleştirilerek her levha mekanik olarak profillere tespit edilir. EPS kaplama isi bittikten sonra, üzerine uygun şekilde su yalıtım membaları ile su yal itimi sağlanır.
3) Döşemeler
a) Zemin döşemeleri
(önerilen yoğunluk: 20 kg/m3 veya üstü)
EPS levhalar ve üzerine döşeme kaplaması ile gerçekleştirilen uygulama, zemin döşemelerinin yalıtımında da kullanılabilir. Zemin döşemelerinde, isi yalıtımına ilave olarak binanı ve zeminin özelliklerine göre, bas inçli su yal itimi veya zemin suyu yal itimi yapılır. Her iki yal itimin birlikte yeterli performansı göstermesi için gerekli detaylara uyulmalıdır. Üzerine yük alan döşeme ve zeminlerde, tahmini yüklere göre hesaplanacak gerilmeleri taşıyacak uygun yoğunluklardaki EPS levhalar seçilir.
b) Katlar arasındaki döşemeler
(Önerilen EPS: Özel ses tecrit Levhası: EPS T)
Ülkemizde binalar için bir gürültü standart olmamasına karşılık, ileri ülkelerde bu tür standartlar vardır. Bu standartlara göre, daireleri birbirinden ayıran döşemelerde ses yal itimi yapılması zorunludur.
EPS levhalar bu is için en ekonomik yalıtım malzemesidir. Ses yal itimi sağlanabilmesi için, dinamik reşitliği küçük olan ve ilave işlemlerde elastikiyet kazan dirilmiş özel EPS ses yalıtım levhaları kullanmak gerekir. Özel işlem görmemiş, normal EPS levhaları bu is için kullanılamaz. Özellikle darbe sesi yal itimi amaçlanan bu uygulamalarda, duvar tiplerine 1 cm kalınlıkta EPS şerit konulması unutulmamalıdır. Üst kattan gelecek gürültüleri büyük ölçüde önleyen bu uygulamayla, döşemelerde yaklaşık 28-30 db. Gürültü azalması sağlanır.
Ses yalıtımında, esnek katman içinde dijit malzeme bulunmaması çok önemlidir. Bu sebeple, ses yal itimi da amaçlanan uygulamalarda, harcın yalıtım levhalarının arasına sızmasını önlemek için, EPS ile sap arasına bir kat naylon örtü örtülür veya derzler şeritle kapatılır. Sap kabinliği 4-5 cm'den az olmamalıdır.
Ülkemizde doğalgaz kullanılan apartmanlarda daire sakinleri kombili sistemi tercih etmektedir. Bu durumda müstakil daireler arasında isi yal itimi olması gerekmektedir. Kat arası döşemelerde EPS kullanılarak hem isi, hem de ses yal itimi sağlanabilir.
c) Yerden Isıtmalı Döşemeler
(Önerilen yoğunluk: 20 kg/m3 ve üstü)
Yerden istimali döşemelerde, sıcak su boruları sap tabakasının içinde yer alır. Boruların içindeki sıcaklığın gereksiz yere alt kata geçmesini önlemek amacıyla, boruların altına EPS ile isi yal itimi yapılır. Burada kullanılacak EPS, bloktan kesilmiş normal EPS olabileceği gibi ki bu durumda sadece isi yal itimi sağlar, dinamik sertliği özel işlemle düşürülerek elastikiyet kazan dirilmiş özel EPS Ses Yal itim Levhaları (EPS T) da olabilir. Özel ses yalıtım levhaları kullanılırsa, isi yitiminin yanında özellikle darbe ses yal itimi da sağlanır.
Sağlanacak isi ve ses yal itimi kalınlığa bağlı olarak artar. Pratikte kullanılan kabinlik 2-3 cm arasındadır. Ses yal itimi amaçlandığında, duvar diplerine 1 cm kalınlıkta EPS şerit konulması ve sıva, döşeme ve süpürgelik gibi dijit elemanların direkt olarak temasının önlenmesi ihmal edilmemelidir. Yalnız isi yal itimi amaçlanırsa, döşemeye gelen hareketli yükler ve yal itimin üzerindeki katmanların amirlikleri hesaplanarak gerekli mekanik özellikleri sağlayan yoğunluk seçilir. Ses yal itimi da amaçlanıyorsa, kullanılması gereken ürün gerekli mekanik özellikleri karşılaması şartıyla EPS T'dir.
4) Tavanlar
4.1) Bodrum tavanları
(önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)
Isıtılmayan bodrum katlarını, hemen üstündeki dairelerden ayıran döşemelerde isi yal itimi yoktur, oysa olması gerekir. Daire döşemesi yalıtımsız olduğu için, bu daireleri ısıtmakta güçlük çekilir. Kullanılmakta olan dairenin döşemesinden bir isi yalıtım uygulaması olanaksız olduğundan, döşemeden geçen isi kaybını önlemek için, bodrum tarafındaki tavan yal itilir.
Bunun için, EPS levhalarının uygun yapıştırıcı ile bodrum tavanına yapıştırılması yeterlidir. EPS levhaların üzerine sıva yapılır veya iç yüzü kaplamalı kompozitör hazire elemanlar kullanılabilir.
Ayni işlem, üst taraftan yalıtım yapılması olanaksız olan ve isi kaybeden her türlü döşemenin tavanına da uygulanabilir. Örneğin, başkasına ait olan bir teras döşemesi altındaki daire sahibinin kendi tavanına yalıtım yapması mümkündür.
4.2) Asma tavanlar
(Önerilen yoğunluk: 15-20 kg/m3)
Bazı binalarda, çeşitli nedenlerle asma tavan yapmak gerekli olur. Böyle yerlerde, EPS ile asma tavan yapmak, ekonomik bir çözümdür. EPS boyutlarına uygun olarak 50x100 cm, ölçülerinde profillerle teşkil edilecek metal bir konstrüksiyona EPS levhalar basitçe oturtulur. Hava cereyanı veya başka bir nedenle levhaların uçmasını önlemek için, levhaların üst tarafına klipsler bastırılır. Irki tarafı kaplamalı EPS kompozitör elemanlar kullanılmalıdır.
4.3) Çıkma altları ve açık geçit üzerindeki döşemeler
(Önerilen yoğunluk: 15-16 kg/m3)
Apartman binalarında, genellikle giriş katinin üstündeki birinci kat döşemesinin yan taraflarında 1-1,5 m genişliğinde çıkmalar bulunur. Bu çıkmaların alt açık olduğundan, büyük isi kayıplarına yol açar. Döşeme çok soğuk olduğu gibi hacimler yeterince ısınmaz. Eğer döşemede isi ve ses yal itimi önlemi alinmişse, bu takdirde çıkma altının alt yüzüne isi yal itimi uygulamak gerekir. Çıkmaların yalıtımında diş taraftan isi tekniği kullanılabileceği gibi, iki veya bir tarafı ahşap yünü kaplı EPS kompozitör levhalar ile de isi yal itimi yapılabilir. Bu levhaların yüzlerinde çok güzel sivil tutan odun lifleri bulunduğundan, levhalar çimento harç ile yapıştırılabilir ve geleneksel sıva ile kolayca sıvanabilir. Sıvadan önce, levhaların birleşim yerlerini sıva teli ile örtmek gerekir.
PANEL DUVAR KAPLAMALARI, DOĞAL TAŞ GÖRÜNÜMLÜ ÜRÜNLER
Dekoratif Ahşap Paneller
Panel Duvar: Taşıyıcı niteliği olmaksızın bölme olarak kullanılan ince duvar.
